Bộ Công an Việt Nam hôm 4/4 đề nghị truy tố 54 bị can trong vụ án đưa, nhận hối lộ khi tổ chức các chuyến bay hồi hương người Việt Nam giữa đại dịch COVID-19. Bộ cho biết rằng hàng chục quan chức chính phủ đã nhận hối lộ tổng số tiền lên đến hơn 180 tỷ đồng.

Vụ án, còn được gọi là vụ “chuyến bay giải cứu”, được Cơ quan An ninh Điều tra (ANĐT) của Bộ Công an bắt đầu điều tra từ tháng 1 năm ngoái khiến hàng chục quan chức trong các bộ, ngành của chính phủ Việt Nam bị bắt giam, trong đó có Thứ trưởng Ngoại giao Tô Anh Dũng, người bị cáo buộc nhận hối lộ hơn 21 tỷ đồng.

Vụ tham nhũng này được cho là nguyên nhân khiến Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh phải thôi chức. Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cũng phải từ chức vì “chịu trách nhiệm” cho những sai phạm của cấp dưới, mà ông Minh nằm dưới quyền khi ông là thủ tướng chính phủ.

Báo Điện tử Chính phủ hôm 4/4 cho biết cơ quan ANĐT của Bộ đã kết thúc điều tra vụ án và chuyển hồ sơ đến Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, trong đó đề nghị truy tố 21 bị can tội “Nhận hối lộ”, 23 bị can về tội “Đưa hối lộ”, 4 bị can về tội “Môi giới hối lộ” và 2 bị can khác về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” theo Bộ luật Hình sự của Việt Nam.

Bộ Ngoại giao Việt Nam, cùng với các bộ ngành khác như Y tế, Giao thông Vận tải, Công an, và Quốc phòng, đã tổ chức khoảng 1.000 chuyến bay giải cứu đưa hơn 200.000 người Việt hồi hương từ 60 quốc gia và vùng lãnh thổ trong thời gian đại dịch theo “chủ trương nhân đạo của chính phủ”, theo cách gọi của chính quyền Việt Nam.

Theo kết luận điều tra của Bộ Công an được báo Người Lao động trích dẫn, Văn phòng Chính phủ cùng các bộ có nhiệm vụ tổ chức các “chuyến bay giải cứu” trong khi các tỉnh, thành phố tổ chức cách ly công dân khi về nước. Theo đó, các doanh nghiệp muốn được cấp phép chuyến bay phải xin chủ trương cách ly từ các tỉnh, thành rồi nộp hồ sơ cho Bộ Ngoại giao. Sau đó, hồ sơ sẽ được trình Văn phòng Chính phủ sau khi được tổ công tác của các bộ thẩm định.

Kết luận cho rằng, trong quá trình triển khai các chuyến bay hồi hương này, “một số cá nhân có thẩm quyền ở các bộ, ngành đã gây khó khăn, nhũng nhiễu, làm khó doanh nghiệp tổ chức chuyến bay. Cơ quan điều tra của công an cho rằng việc “nhũng nhiễu” này đã “tạo cơ chế xin-cho, buộc doanh nghiệp phải nâng giá vé máy bay và các chi phí phát sinh khác để phục vụ việc ‘bôi trơn’, đưa hối lộ”.

Các bị can trong vụ án, gồm các cựu lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương, đã nhận hối lộ từ hàng chục đến hàng trăm lần, với tổng số tiền hơn 180 tỷ đồng, theo kết luận của Bộ Công an.

Ông Dũng, với cương vị thứ trưởng ngoại giao phụ trách Cục Lãnh sự, được cho là đã được đại diện của 13 doanh nghiệp tìm cách tiếp cận, đặt vấn đề để được giải quyết thủ tục trong thời gian từ tháng 5/2020 đến tháng 1/2022. Điều tra của Bộ Công an kết luận rằng ông Dũng đồng ý với các đại diện doanh nghiệp về việc hỗ trợ, chỉ đạo cấp dưới làm thủ tục cấp phép, tổ chức chuyến bay khi hai bên đều hiểu rằng sẽ có “phần tiền cảm ơn”.

Vị cựu thứ trưởng ngoại giao, bị khởi tố hồi tháng 4 năm ngoái, bị cáo buộc 8 lần nhận tiền của bà Hoàng Diệu Mơ, tổng giám đốc Công ty TNHH Thương mại Du lịch và Dịch vụ Hàng không An Bình, với số tiền 8,5 tỷ đồng. Ngoài ra ông Dũng còn được cho là đã 29 lần nhận tiền của các doanh nghiệp khác tại phòng làm việc, nhà riêng, quán cà phê. Ông bị cáo buộc nhận tổng cộng 21,5 tỷ đồng.

Cũng theo kết luận của Bộ Công an, ông Phạm Trung Kiên, cựu thư ký của Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, nhận hối lộ từ các doanh nghiệp 180 lần trong 4 tháng, với tổng số tiền hơn 42,6 tỷ đồng. Đây là bị can bị cáo buộc nhận số tiền lớn nhất trong vụ án này, theo Người Lao Động.

Kết luận, được báo Thanh Niên trích dẫn, còn cho biết các doanh nghiệp cũng lợi dụng vụ việc thực hiện các chuyến bay “giải cứu” để truc lợi. Hơn 100 doanh nghiệp được cấp phép thực hiện các chuyến bay này nhưng chỉ có khoảng 20 nhóm đơn vị triển khai trong khi số còn lại “cho mượn pháp nhân hoặc đứng ra xin cấp phép rồi nhương quyền tổ chức”. Kết luận còn cho biết, để có tiền “bôi trơn” các doanh nghiệp nâng giá vé máy bay và chi phí phát sinh. Vẫn theo Bộ Công an, một số cá nhân liên quan khi bị điều tra còn tìm cách “chạy án” bằng tiền hối lộ.

Bộ Công an kết luận rằng đây là “vụ án đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, xảy ra trong bối cảnh tình hình dịch bệnh COVID-19 bùng phát” và “hành vi phạm tội của các bị can trong vụ án là đặc biệt nghiêm trọng”. Bộ Công an nói rằng vụ việc này “ảnh hưởng nghiêm trọng” đến uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, “làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với đảng, nhà nước, tạo sơ hở để các thế lực thù địch xuyên tạc, kích động gây hoang mang trong quần chúng nhân dân”.