Các chuyên gia cho rằng việc ông Võ Văn Thưởng bị mất chức chủ tịch nước và mất ghế ủy viên Bộ Chính trị vừa qua là một “cú sốc” rất lớn trong chính trường Việt Nam, có thể làm mất niềm tin trong dân và nhà đầu tư nước ngoài.
Việc ông Thưởng từ chức có thể sẽ khiến nhiều người dân và cả quan chức trong hệ thống độc đảng vốn luôn tự hào về sự đoàn kết và ổn định, nay cảm thấy lo lắng và hoang mang.
“Một lần nữa chính trường Việt Nam bị sốc vì sự sụp đổ của một lãnh đạo lớn trong bộ máy của Đảng và Nhà nước Việt Nam”, giáo sư Jonathan London thuộc đại học Leiden University, Hà Lan, đồng thời là nhà quan sát chính trị Việt Nam, nêu nhận định cá nhân của ông với VOA.
Một lần nữa chính trường Việt Nam bị sốc vì sự sụp đổ của một lãnh đạo lớn trong bộ máy của Đảng và Nhà nước.GS. Jonathan London
“Ông Võ Văn Thưởng từ lâu được xem là một người sạch sẽ nhưng rồi sau cùng cũng bị dính vào những hành vi không phù hợp với một lãnh đạo quan trọng trong bộ máy chính trị của Việt Nam”, ông London nhận xét thêm.
Học giả Nguyễn Khắc Giang thuộc Viện ISEAS-Yusof Ishak ở Singapore, một người quan sát tình hình chính trị Việt Nam, chia sẻ quan điểm của ông với VOA về việc ông Thưởng bị cho thôi chức chủ tịch nước: “Theo cách diễn đạt trong thông báo chính thức, việc ông Võ Văn Thương dính líu đến chiến dịch chống tham nhũng, có thể liên quan đến nhiệm kỳ bí thư tỉnh ủy Quảng Ngãi từ năm 2011 đến năm 2014, đánh dấu một bước ngoặt đáng kể trong nền chính trị Việt Nam”.
Mặc dù cương vị chủ tịch nước chủ yếu mang tính chất nghi lễ nhưng sự ra đi của ông Thưởng “là một cú sốc nặng nề”, ông Giang nhận xét. “Đáng chú ý, việc hai chủ tịch nước từ chức trong vòng chưa đầy hai năm làm dấy lên mối lo ngại về sự ổn định chính trị ở một quốc gia thường được khen ngợi về sự ổn định”.
Đáng chú ý, việc hai chủ tịch nước từ chức trong vòng chưa đầy hai năm làm dấy lên mối lo ngại về sự ổn định chính trị ở một quốc gia thường được khen ngợi về sự ổn định.Nhà nghiên cứu Nguyễn Khắc Giang
Mặc dù sự ra đi của ông Thưởng có thể không làm gián đoạn cách tiếp cận hoạt động kinh doanh thông thường của đất nước, nhưng nó có thể sẽ làm xói mòn niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài, ông Giang nói. Nó cũng có thể làm trầm trọng thêm vấn đề trong bộ máy quan liêu vốn đã lan tràn ở Việt Nam kể từ khi bắt đầu chiến dịch chống tham nhũng.
Hồi tháng 1/2023, ông Nguyễn Xuân Phúc, người tiền nhiệm của ông Thưởng, phải ra đi khi chưa tròn nửa nhiệm kỳ, được giới quan sát xem là ‘việc vô tiền khoáng hậu’ trong lịch sử Việt Nam, có tác động vô cùng lớn đối với tâm lý đảng viên và người dân.
Giới quan sát trong và ngoài nước đánh giá rằng cách thức chính quyền Việt Nam đưa tin về vụ việc ông Thưởng, một vị nguyên thủ quốc gia, nộp đơn từ chức gây hoang mang, bức xúc trong dư luận suốt hơn một tuần lễ qua và sẽ tiếp tục là đề tài nóng giữa lúc chiến dịch bài trừ tham nhũng của Hà Nội hay còn gọi là chiến dịch “đốt lò” vẫn chưa có dấu hiệu kết thúc.
Từ thủ đô Washington của Mỹ, luật sư Đặng Đình Mạnh nói với VOA rằng cách đảng xử lý câu chuyện liên quan đến ông Thưởng cho thấy sự chậm trễ của chính quyền trong việc cung cấp thông tin kịp thời và đầu đủ cho người dân và việc quyền được giám sát của công dân bị đảng siết chặt.
“Dân hầu như không được thông tin gì một cách chính xác, đầy đủ và kịp thời. Từ ngày 14/3 đã lộ các tin tức Võ Văn Thưởng từ chức chủ tịch nước. Điều này râm ran trong người dân cho đến ngày 20/3 thì truyền thông chính thức trong nước mới xác nhận việc này”, ông Mạnh dẫn chứng. “Ngay khi truyền thông trong nước đưa tin thì thông tin đó vẫn chưa đầy đủ … chỉ nói là ‘vi phạm những điều đảng viên không được làm’, rồi ‘trách nhiệm người đứng đầu’, ‘ảnh hưởng đến uy tín của Đảng’ … Nhưng thực chất dân không biết ông ấy đã làm gì sai?”
Luật sư Mạnh đặt vấn đề rằng việc miễn nhiệm ghế chủ tịch nước và buộc ông Thưởng ra khỏi Bộ Chính trị là hình thức kỷ luật hay là một cách để thay thế cho việc kỷ luật mà nếu là thường dân thì đã phải bị cáo cuộc hình sự? Ngoài ra, ông cũng cho rằng quyền can dự của người dân vào những việc hệ trọng của đất nước đã bị đánh mất. “Người dân là người được biết sau cùng”, ông nhấn mạnh.
Giới quan sát chỉ ra rằng ngay cả chuyến công du của hoàng gia Hà Lan đến Việt Nam bị hoãn vì “tình hình trong nước” cũng là do quốc gia phương Tây này thông báo hôm 14/3, trong khi đó, chính quyền Việt Nam không thông tin cho người dân trong nước.
“Đó là điều đáng tiếc cho mối quan hệ song phương của Việt Nam và Hà Lan, vì đó là chuyến thăm được kỳ vọng có ý nghĩa tiêu biểu cho mối quan hệ của hai quốc gia. Tiếc là những sự cố ở chính trường Việt Nam đã tạm thời ảnh hưởng chưa tốt đến quan hệ hai nước”, ông London bình luận.
Luật sư Lê Quốc Quân ở Mỹ nhận thấy rằng qua việc Quốc hội họp phiên bất thường hôm 21/3 để miễn nhiệm ông Thưởng cho thấy vai trò của quốc hội – cơ quan đại diện của người dân – đã bị đảng tiếm quyền.
Ông Quân phân tích: “Cũng cái quốc hội đó, chưa đầy một năm trước, 99% giơ tay đồng ý phê duyệt một quyết định cho ông lên làm chủ tịch nước, lần này, cũng quốc hội đó với 87% miễn nhiệm con người đó với ‘những vi phạm’. Tôi cho rằng trong chuyện này đảng đã giật dây, chỉ đạo và làm điều đó rất rất thô. Quốc hội là đại diện của dân mà mới năm trước, năm sau quay quắt lại một cách thô thiển!”.
Tôi cho rằng trong chuyện này đảng đã giật dây, chỉ đạo và làm điều đó rất rất thô.LS. Lê Quốc Quân
Từ Tp. Hồ Chí Minh, chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành, chỉ ra rằng việc thay đổi thể chế ở Việt Nam mới là vấn đề cốt lõi.
“Việc cần phải làm không chỉ là phải thay đổi người, mà phải thay đổi cách quản lý nhà nước cho phù hợp … thể chế của Việt Nam sẽ phải như thế nào, vì việc này phát sinh từ trong cơ chế ra thì phải chữa bệnh…”
Tạp chí TIME của Mỹ hôm 22/3 viết rằng sự bất ổn trong giới lãnh đạo hàng đầu của Việt Nam “đang đặt ra những nghi vấn về sự ổn định chính trị của Việt Nam khi nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng của nước này đóng vai trò ngày càng quan trọng trong chuỗi cung ứng thế giới”.
Trang này dẫn lời các nhà phân tích cho rằng việc thay đổi lãnh đạo từ hệ quả của chiến dịch chống tham nhũng cũng đồng thời xuất phát từ sự cạnh tranh quyền lực trong nội bộ đảng.
Nguồn: VOA Tiếng Việt
