Trước khi mãn nhiệm, Dân biểu liên bang Hoa Kỳ Michelle Steel đã vận động quốc hội Hoa Kỳ yêu cầu chính quyền Việt Nam trả tự do cho nhà báo Lê Hữu Minh Tuấn thông qua Dự án Bảo vệ Quyền Tự do của Ủy ban Nhân quyền Tom Lantos vào giữa tháng 12/2024. Bà Steel mãn nhiệm ngày 3 tháng Giêng, 2025.
Lê Hữu Minh Tuấn, một thành viên của Hội nhà báo Độc lập Việt Nam, đang thụ án 11 năm tù với tội danh “tuyên truyền chống nhà nước” trong điều kiện sức khỏe được gia đình nói là “sa sút nghiêm trọng”.
“Ông Tuấn đã trải qua thời gian bị cắt đứt liên lạc và có thể bị cấm liên lạc, kể cả với gia đình. Theo quy định giam giữ của chính quyền Việt Nam, ông Tuấn được phép gửi hai lá thư về nhà mỗi tháng. Tuy nhiên, gia đình ông ấy chỉ nhận được 4 lá thư của ông trong 5 tháng qua (từ tháng 6 đến tháng 10 năm 2024)”, theo ghi nhận của Ủy ban Nhân quyền Tom Lantos.
Ủy ban này cho biết thêm trong thông cáo: “Sự khác biệt này làm dấy lên mối lo ngại đáng kể về khả năng kiểm duyệt và những hạn chế bất hợp pháp có thể xảy ra đối với sự liên lạc của ông”.
Theo thông cáo của Uỷ ban Tom Lantos, tổ chức Văn Bút Hoa Kỳ (PEN America) là đối tác vận động cho việc bảo trợ ông Tuấn thông qua Dự án Bảo vệ Quyền Tự do (DFP).
Ông Tuấn bị chính quyền Việt Nam bắt giam vào tháng 6/2020 với tội danh “tuyên truyền chống nhà nước”, quy định theo Điều 117 Bộ Luật Hình sự vì các bài viết của ông trên mạng xã hội.
“Ông Tuấn đang phải chịu án oan 11 năm tù vì viết về nhân quyền. Ông đã bị từ chối tiếp cận dịch vụ chăm sóc y tế thích hợp mặc dù sức khỏe của ông đang xấu đi nhanh chóng”, Văn Bút Hoa Kỳ cho biết trong một thông cáo vào giữa tháng 12/2024.
Văn Bút Hoa Kỳ kêu gọi Việt Nam trả tự do nhân đạo cho ông Lê Hữu Minh Tuấn và đảm bảo ông được chăm sóc y tế ngay lập tức cũng như tất cả các nhà văn, nhà báo và nhà bất đồng chính kiến khác đang bị cầm tù vì quyền tự do ngôn luận.
“Không ai phải đối mặt với án tù vì thực hiện quyền tự do ngôn luận”, tổ chức của Mỹ viết.
VOA đã liên lạc Bộ Ngoại giao Việt Nam và yêu cầu họ đưa ra bình luận về thông báo trên của Ủy ban Tom Lantos và Văn Bút Hoa Kỳ, nhưng chưa được phản hồi.
“Mặc dù nhiệm kỳ của bà Michelle Steel gần kết thúc nhưng bà vẫn bảo trợ cho Lê Hữu Minh Tuấn trong chương trình Tom Lantos của Hạ viện Mỹ để bảo vệ nhân quyền trên toàn thế giới”, nhà hoạt động, cựu tù nhân lương tâm Nguyễn Tiến Trung chia sẻ nhận định với VOA. “Bản thân tôi ngày xưa cũng ở trong chương trình này, tôi cũng hy vọng rằng Lê Hữu Minh Tuấn cũng sẽ may mắn như tôi và sẽ được trả tự do sớm trước thời hạn”.
“Từ ngày nhập trại giam Xuyên Mộc, trong 2 năm liền 2022-2024, tình trạng sức khoẻ Tuấn ngày càng tệ và có những chuyển biến xấu, phát sinh nhiều bệnh”, bà Lê Thị Hoài Tâm, chị của ông Tuấn, cho VOA biết. Bà nói thêm rằng ông bị chứng rối loạn tiêu hoá kèm hội chứng ruột kích thích có tiêu chảy và bệnh trĩ.
Trong văn thư phản hồi Liên Hiệp Quốc vào đầu tháng 11/2024, chính quyền Việt Nam nói rằng tình hình sức khỏe của ông “ổn định” và ông tham gia các hoạt động “bình thường” trong trại giam.
Ngoài ra, phía Việt Nam bác bỏ cáo buộc cho rằng ông Tuấn bị giam giữ vì thực hiện các quyền tự do ngôn luận hay vì là người bảo vệ nhân quyền. Hà Nội khăng khăng rằng ông đã “lợi dụng các quyền tự do dân chủ” thông qua các bài đăng có “thông tin sai lệch” trên mạng, “vi phạm pháp luật Việt Nam”.
Theo Chỉ số Tự do Sáng tác năm 2023 của PEN America, Việt Nam là nơi giam giữ các nhà văn lớn thứ ba thế giới – sau Trung Quốc và Iran và ngang hàng với Ả Rập Xê Út – với 19 nhà văn bị cầm tù hoặc giam giữ trong năm 2023.
Dân biểu Steel thuộc đảng Cộng hòa kết thúc hai nhiệm kỳ của bà hôm 3/1/2025, sau 4 năm đại diện cho địa hạt 45 của bang California, nơi có đông đảo cử tri gốc Việt sinh sống.
Bà thất cử với kết quả vô cùng sít sao trước ông Derek Trần, thành viên Dân Chủ, người gốc Việt đầu tiên ở California trở thành dân biểu liên bang Hoa Kỳ trong kỳ bầu cử tháng 11/2024. Ông Derek Trần tuyên thệ nhậm chức cùng ngày 3/1/2025.
Nguồn: VOA Tiếng Việt
